بيماری ويتيليگو (پيسي يا برص) چيست ؟ (vitiligo)

ويتيليگو )پيسي يا برص( يك بيماري پوستي است كه در آن لك هاي سفيد رنگ به دليل از دست رفتن رنگدانه پوست بوجود مي آيند، در ويتيليگو ملانوسيتها )سلولهايي كه رنگدانه توليد مي كنند( در پوست، غشاهاي مخاطي و شبكيه تخريب شده اند. در نتيجه لكه هاي سفيد پوست درنواحي مختلف بدن ظاهر مي شوند .
اين ضايعات در هر جايي از بدن ممكن است ديده شوند. معمولاٌ در هر دو طرف بدن بطور قرينه لك هاي متعدد سفيد و شيري رنگ ديده مي شود. شايع ترين مناطق درگيري پوستي عبارتند از:
صورت، لب ها، دست ها، بازوها، پاها و نواحي تناسلي.همچنين مويي كه در نواحي مبتلا به ويتيليگو رشد مي كند معمولاً سفيد مي شود .
علت بيماري ويتيليگو ناشناخته است ، اما پزشكان و محققان چندين تئوري متفاوت مطرح كرده اند يك تئوري اين است كه افراد آنتي بادي هايي توليد مي كنند كه ملانوسيتهاي بدن خودشان را تخريب مي كند . تئوري ديگر اين است كه ملانوسيتها خود به خود تخريب ميشوند . درنهايت بعضي افراد گزارش كرده اند كه يك رخداد منفرد از قبيل آفتاب سوختگي يا فشار روحي باعث بروز ويتيليگو شده است ولي مورد اخير از نظر علمي ثابت نشده است .

چه کساني به ويتيليگو مبتلا مي شوند؟

 از هر صد نفر، يك يا دو نفر به اين بيماري مبتلا مي شوند. )حدود ۱-۲ درصد جمعيت دنيا يا ۴۰-۵۰ ميليون نفر ( حدود نيمي از افرادي كه به اين بيماري دچار مي شوند، قبل از بيست سالگي علايم آن را در خود خواهند يافت.) ۵۰ % افراد قبل از ۴۰ سالگي علائم را نشان داده اند .) حدود يك پنجم از مبتلايان نيز يكي از افراد خانواده شان به اين بيماري مبتلا بوده اند. بيماري تمام نژادها و هر دو جنس را يكسان تحت تاثير قرار مي دهد .بنظر مي رسد ويتيليگو در افراد مبتلا به بيماريهاي اتوايميون شايعتر است . )بيماريهاي اتوايميون بيماريهايي هستند كه در آنها سيستم ايمني شخص عليه ارگانها يا بافتهاي بدن خودش واكنش نشا ن مي دهد( اين بيماريهاي اتو ايميون عبارتند از :

پركاري غده تيروئيد، نارسايي قشر غده فوق كليه ، آلوپسي آره آتا و أنمي پرنسيوز . البته در كل بيشتر كساني كه پيسي دارند، از نظر سلامتي عمومي در وضعيت خوبي بسر مي برند.ويتيليگو مي تواند بيماري ارثي باشد يعني در بين افراد فاميل بروز كند اطفالي كه والدينشان مبتلا به اين بيماري هستند بيشتر احتمال ابتلا به ويتيليگو دارند . بااين حال يشتر اطفالي كه يكي از والدينشان مبتلا به ويتيليگو باشند به بيماري مبتلا نميشوند و بيشتر افراد مبتلا به ويتيليگو سابقه اي از اين بيماري را در فاميل ندارند. غالباً در پوست پشت دست ها، صورت و زير بغل ايجاد مي گردد. در اواخر دوران كودكي ) ۵ ۱۲ سالگي ( تا ميانسالي شايع تر است – .

بیماری پیسیرنگ پوست چطور بوجود مي آيد؟

ملانين، رنگدانه اي است كه عامل تعيين كننده رنگ پوست، مو و چشم هاي ما مي باشد و توسط سلول هايي به نام ملانوسيت )سلول هاي رنگدانه ساز( توليد مي شود. اگر اين سول ها از بين بروند و يا نتوانند رنگدانه ملانين را توليد كنند، رنگ پوست روشن تر شده و يا بطور كلي سفيد مي شود

دليل پيدايش ويتيليگو چيست؟

پيدايش پيسي نتيجه از بين رفتن سلول هاي رنگدانه ساز پوست است كه دليل آن ناشناخته است. ولي چهار تئوري اصلي دراين زمينه وجود دارد :

  • ۱- سلول هاي عصبي كه بطور غيرطبيعي فعال شده اند ممكن است با توليد مواد سمي به سلول هاي رنگدانه ساز آسيب برسانند .
  • ۲- سيستم ايمني بدن ممكن است در موقع دفاع از بدن در مقابل يك ماده خارجي، رنگدانة پوست را نيز از بين ببرد .
  • ۳- سلول هاي رنگدانه ساز ممكن است عامل از بين رفتن خودشان باشند. يعني زماني كه رنگدانه در حال ساخته شدن است، مواد زايدي نيز در كنار آن توليد مي شوند كه سمي بوده و قادر به از بين بردن خود سلول ها است .
  • ۴- وجود يك نقص ارثي موجب حساس شدن سلول هاي رنگدانه ساز به آسيب و در نتيجه از بين رفتن ها مي شود .

مشخصات ويتيليگو :

ويتيليگو در هر سني ممكن است ظاهر شود. در هر دو جنس زن و مرد ديده مي شود. آغاز بروز ويتيليگو ممكن است از دوران شيرخوارگي باشد، اما تا اوايل دهه دوم عمر فرصت ظهور و بروز دارد. ويتيليگو شروع ناگهاني دارد. ضايعات آن به صورت لكه هاي سفيد در نواحي دستها، پاها، صورت و تنه ممكن است به وجود آيد. اين لكه هاي سفيد فوق العاده به آفتاب حساسيت نشان مي دهند.
شكل و اندازه لكه ها متغير است. سير عارضه ويتيليگو از ماهها تا سالها ممكن است ادامه داشته باشد. پيشرفت و پسرفت لكه هاي سفيد تابع قانون خاصي نيست و در هر حال ممكن است بهبودي خودبه خودي وجود داشته باشد .

نشانه های ويتيليگو چه هستند ؟

معمولاً افراد مبتلا به ويتيليگواول از همه به لكه هاي سفيد )پيگمانتاسيون ) روي پوستشان توجه مي كنند . اين لكه ها بيشتر از همه در مناطق در معرض نور از قبيل دستها پاها بازوها ، صورت و لبها شايع هستند . ديگر نقاط شايع لكه هاي سفيد عبارتند از زير بغل و كشاله ران ، اطراف دهان و چشم ، پره هاي بيني ، ناف و نواحي تناسلي . ويتيليگو معمولاً به يكي از سه الگوي زير ظاهر مي شود : در يك الگو )الگوي كانوني( ناحيه بدون رنگدانه به يك يا تعداد معدودي ناحيه محدود مي شود . بعضي افراد نواحي بدون رنگدانه را در يك سمت بدن خود دارند ( الگوي سگمنتال ). اما در بيشتر افراد مبتلا به ويتيليگو نواحي فاقد رنگدانه در قسمتهاي مختلف بدن بوجود مي آيد (الگوي ژنراليزه ). علاوه بر لكه هاي سفيد روي پوست، ممكنست افراد مبتلا به ويتيليگو سفيد شدن زودرس موهاي سر، ابروها و ريش را داشته باشند. افراد با پوست تيره ممكنست متوجه فقدان رنگ در ناحيه اي در داخل دهانشان بشوند .

علايم شايع

ماكول ها (نواحي كوچكي بارنگ متفاوت از پوست) يا لكه هايي با مشخصات زير : صاف ، سفيد و غيرقابل لمس با انگشتان هستند . گسترش يافته ، نواحي بسيار بزرگ ، با شكل نامنظم و بدون رنگي را تشكيل مي دهند . معمولاً در هر دو طرف بدن و تقريباً در جاي مشابهي قرار دارند . قطر آنها از ۲ ۳ ميلي متر تا چند سانتي متر متفاوت است – . باعث آزار و خارش نمي شوند . اختلال باعث خاكستري شدن زود هنگام مو مي گردد .

چگونه ويتيليگو تشخيص داده مي شود ؟

اگر پزشك به بيماري ويتيليگو در شخص مشكوك شد ، از او در مورد تاريخچه بيماري اش سوال مي كند . نكات مهم در يك تاريخچه پزشكي، سابقه خانوادگي ويتيليگو ، بثورات ، آفتاب سوختگي يا ضربه هاي پوست در محل ضايعه فعلي حدود ۳-۲ ماه قبل از شروع فقدان رنگدانه ، استرس يا بيماري جسمي و سفيد شدن زودرس موها )قبل از ۳۰ سالگي( مي باشند . علاوه بر اينها لازمست پزشك بداند كه آيا بيمار يا فردي از خانواده اش مبتلا به بيماري اتوايمون بوده اند يا حساسيت شديد نسبت به آفتاب داشته اند يا نه . پزشك بيمار را براي رد كردن بيماري هاي ديگر معاينه مي كند .ممكن است پزشك از محل پوست گرفتار نمونه برداري كند و يا براي بررسي شمارش سلولهاي خوني و عملكرد تيروئيد، از خون نمونه گيري كند. در برخي بيماران ممكنست معاينه چشم از نظر التهاب برخي قسمتها (Uvitis) توصيه
شود . يك تست خون از لحاظ وجود ANA )يك نوع آنتي بادي عليه سلولهاي خودي( ممكنست انجام شود كه به تشخيص وجود ديگر بيماري هاي اتو ايمون كمك كند .

بیماری ویتیلیگوويتيليگو چگونه پيشرفت مي کند؟

وسعت، دوره و شدت از دست رفتن رنگدانه در اشخاص مختلف متفاوت است. افرادي كه پوست روشني دارند معمولاٌ در تابستان متوجه تفاوت رنگ مابين نواحي مبتلا و ساير نقاط سالم پوست كه برنزه شده اند، مي شوند. پيسي در افراد با پوست تيره بسيار واضح تر از روشن پوستان است در موارد شديد ممكن است رنگدانه در همه جاي پوست از بين برود و پوست يكسره سفيد شود.هيچ راهي براي پيش گويي اين كه هر فرد چقدر رنگدانه از دست خواهد داد و يا اينكه بيماري وي چقدر طول خواهد كشيد وجود ندارد . يك لك ويتيليگو به صورت ناحيه اي به رنگ سفيد شيري رنگ ديده مي شود. با اين حال ميزان تخريب رنگدانه در هر لك مي تواند با ساير لك ها متفاوت باشد. در يك لك ممكن است سايه هاي مختلفي وجود داشته باشد و نيز يك ناحيه تيره تر، نواحي سفيد شده را احاطه كرده باشد . پيسي اغلب با از دست رفتن ناگهاني رنگدانه در يك نقطه از پوست شروع مي شود . اين فرآيند مي تواند ادامه يابد و يا به دلايل ناشناخته، خود به خود متوقف شود. دوره هاي از دست رفتن رنگدانه و متعاقب آن ثابت ماندن رنگ لك و دوباره از دست رفتن رنگدانه به طور مدوام تكرار مي شوند . بازگشت خودبه خودي رنگ به لك هاي سفيد شده خيلي به ندرت اتفاق مي افتد . بعضي از بيماران كه تصور مي كنند بيماريشان خوب شده، در واقع تمام رنگدانه پوست خود را از دست داده و
پوستشان يك دست سفيد شده است. گرچه رنگ پوست اين افراد يك دست سفيد شده ولي آنها باز هم به پيسي مبتلا هستند .

آيا لکه های بدون رنگ گسترش مي يابند ؟

راهي براي پيش بيني احتمال انتشار لكه هاي ويتيليگو وجود ندارد . در برخي افراد لكه هاي فاقد رنگ گسترش نمي يابد
ولي اين اختلال معمولاً پيشرونده است و به مرور زمان اين لكه هاي سفيد به ديگر نواحي بدن گسترش مي يابند . در بعضي افراد ويتيليگو به آهستگي طي چند سال
گسترش مي يابد و در برخي ديگر انتشار سريعاً رخ مي دهد . برخي افراد گزارش كرده اند كه متعاقب دوره هايي از استرس فيزيكي يا روحي لكه هاي فاقد رنگدانه اضافه شده است

پاسخی بگذارید