تداخل دارویی – قسمت دوم

چای، استامینوفن را قوی تر می کند !

مصرف چای، ۰۱ دقیقه قبل از دریافت استامینوفن باعث افزایش اثربخشی این دارو می شود. کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشیدنی های کولادار میزان جذب استامینوفن را افزایش می دهد اما این را هم باید در نظر داشت که دوز بالای این ترکیب باعث آسیب کبدی می شود. مصرف بعضی داروها با نوشیدنی های کافئین دار نیز می تواند علائمی مانند لرزش، تعریق و لکنت در فرد ایجاد کند؛ برای مثال هرگز نباید داروهای ضدآسم مثل تئوفیلین را با نوشیدنی های حاوی کافئین مصرف کرد. به طور کلی اگر دارو می خورید، مصرف چای، قهوه و نوشیدنی های کولادار را به یک فنجان تا یک لیوان در روز کاهش دهید . نکته مهم: برای جلوگیری از عوارض تداخلات دارویی باید در مراجعه به هر پزشکی به طور دقیق او را از تمام داروها و مکمل های گیاهی یا شیمیایی مورد مصرف خود مطلع سازید. هنگام تحویل دارو از داروخانه نیز در مورد تداخل آن با داروهای دیگر و مواد غذایی خاص از دکتر داروساز سوال کنید. خواندن بروشور داخل بسته بندی دارو نیز کمک کننده است .

آسپرین را با ایبوپروفن نخورید !

افرادی که سابقه سکته قلبی داشته و متخصص قلب مصرف روزانه آسپرین را برای آنها تجویز کرده است در صورتی که به هر دلیلی برای کنترل درد، ایبوپروفن را در فاصله زمانی کمتر از ۸ ساعت قبل از آسپرین مصرف کنند، اثرات آسپرین در محافظت از قلب شان بسیار کم خواهد شد به خصوص اگر به دفعات یا به طور مرتب از این مسکن یا هم خانواده های آن استفاده کنند. شیر نیز می تواند اثر آسپرین را کاهش دهد زیرا مصرف زیاد آن میزان اسیدیته ادرار را تغییر می دهد و باعث دفع بیشتر دارو می شود. بهتر است بین مصرف محصولات لبنی به خصوص شیر و این دارو دو ساعت فاصله بیندازید .

قرص را با قاشق له نکنید !

بسته به نوع قرص، تاثیر کوبیدن و له کردن آن فرق می کند. له کردن بعضی از قرص ها روی خاصیت و اثرگذاری آنها تاثیر منفی می گذارد. پوشش یک دارو متناسب با نوع هضم آن انتخاب می شود و روی تاثیرگذاری آن نقش دارد. له کردن قرص می تواند به بروز عوارض جانبی از یک معده درد ساده گرفته تا زخم معده و بی اثری قرص منجر شود. اگر در بلع دارو مشکل دارید می توانید آن را به قسمت های کوچک تر تقسیم کنید . برای بچه های زیر شش ماه هم به جای قرص، شربت های جایگزین وجود دارد . همچنین باز کردن کپسول و حل کردن پودر آن در آب به هیچ عنوان توصیه نمی شود. شکل ژلاتینی کپسول ها نقش مهمی در شیوه آزاد شدن محتویات آن در بدن دارد. بدون کپسول، پودر داخل آن بی واسطه وارد معده می شود و این خطر وجود دارد که با ترشحات معده در آمیخته و فاسد شود. در نتیجه امکان دارد اثر دارو کاهش پیدا کند .

۱ + ۵ نکته مهم دارویی !

۱-  در مورد داروهایی که ممکن است باعث تحریک و ناراحتی دستگاه گوارش شوند توصیه می شود که همراه غذا مصرف شوند. برای مثال قرص ایبوپروفن که معمولا با نام بروفن شناخته می شود، بهتر است همراه با مقداری غذا یا خوردنی دیگر مصرف شود یا در شرایطی استفاده شود که ظرف یک ساعت گذشته غذا میل شده
باشد .

۲- مصرف آنتی بیوتیک ها باید یک ساعت قبل از غذا یا دو ساعت بعد از آن باشد .

۳- آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین، آزیترومایسین، آمپی سیلین، سفیکسیم، سفالکسین، مترونیدازول، ریفامپین، پنی سیلین و تتراسایکلین می توانند باعث اسهال شوند بنابراین برای جبران کمبودهای بدن، مصرف میوه، سبزی، مایعات و سوپ ها در دوره مصرف آنتی بیوتیک ها توصیه می شود .

۴- داروهای ضد قارچ مثل گریزوفلووین و فلوکونازول که محلول در چربی هستند، در صورت مصرف با غذاهای چرب، بهتر جذب می شوند .

۵- هیچ گونه دارویی را تا دو ساعت پس از مصرف آنتی اسید مصرف نکنید. از آنتی اسید پس از مصرف غذا استفاده کنید .

۶- شربت آلومینیوم ام جی اس را با معده خالی و یک ساعت پیش از غذا مصرف کنید . چی رو با چی نخوریم؟

مصرف همزمان استامینوفن با غذاهای غنی از کربوهیدرات مثل بیسکویت، خرما، مربا و… باعث کندی جذب دارو می شود .

– مصرف همزمان قرص های پوشش دار بیزاکودیل (نوعی ملین) همراه با شیر یا غذاهایی که خاصیت بازی دارند باعث از بین رفتن پوشش قرص در معده و کاهش اثرات درمانی دارو می شود .

– مصرف داروهای آهن دار مثل سولفات آهن )فروس سولفات( و خوراکی های حاوی آهن با چای باعث عدم جذب آهن می شود. پس افرادی که فقر آهن دارند نباید بلافاصله بعد از غذا، چای بنوشند .

– همچنین مصرف همزمان حبوبات، تخم مرغ و لبنیات با مکمل آهن )فروس سولفات(مانع جذب آن می شوند. در مقابل، مصرف قرص های آهن با آب مرکبات به دلیل وجود ویتامین C باعث جذب بهتر آهن می شود .

– مصرف همزمان دارو و مایعات داغ، باعث کاهش اثرات آنها می شود .

– مصرف همزمان الکل همراه بعضی داروها مثل مترونیدازول، سفالوسپورین و بعضی از داروهای پایین آورنده قند خون مثل گلی بن کلامید باعث کاهش اثر دارو و ایجاد عوارض ناخواسته دارویی از قبیل تهوع، استفراغ، کرامپ های شکمی و سردرد می شود .

– مصرف همزمان الکل همراه داروهای آرام بخش و خواب آور باعث افزایش اثر تضعیف کننده سیستم اعصاب توسط این داروها می شود . – » فلوکونازول « مصرف همزمان استاتین ها )داروهای کاهنده کلسترول خون( با داروهای ضد قارچ مثل می تواند باعث ضعف شدید ماهیچه ای یا آسیب کلیوی شود . – مصرف فیبرهای غلات، سبوس، حبوبات، ریواس و اسفناج جذب قرص های کلسیم را کاهش می دهد . – ترکیبات اسیدی موجود در آبمیوه ها می توانند اثربخشی آنتی بیوتیک ها (مانند پنی سیلین) را کاهش دهند .

– مصرف سه تا چهار فنجان چای یا قهوه در روز ممکن است اثر دگزامتازون را افزایش دهد .

سه ترکیب خطرناك را بشناسید !

داروی ضدافسردگی + مسکن ها

بعضی از داروهای ضدافسردگی باعث افزایش ترشح ماده شیمیایی شادی زا موسوم به سروتونین در مغز می شوند. بعضی مسکن ها نیز تاثیری مشابه دارند، در نتیجه مصرف همزمان این داروها با یکدیگر باعث افزایش شدید این ترکیب در مغز می شود و فرد را دچار آشفتگی، تشویش، بالا رفتن دمای بدن و افزایش ضربان قلب و تنفس می کند . مسکن + داروی ضداضطراب + شل کننده عضلات هر پزشکی می داند که ترکیب این سه دارو کشنده است، با این حال بعضی بیماران به دلیل مراجعه به پزشک های مختلف و تجویز همزمان این داروها، آنها را به طور ناخواسته و تصادفی با هم مصرف کنند که در این صورت جان خود را به خطر می اندازند !

تداخل دارویی کشنده را بشناسید

برخی داروهای افسردگی میزان ترشح ماده شیمیایی شادی زا موسوم به سروتونین را در مغز افزایش می دهند. همزمان نیز برخی مُسکن ها تاثیری مشابه دارند و در نتیجه افزایش شدید این ترکیب شیمیایی در مغز موجب آشفتگی و تشویش، بالا رفتن دمای بدن و افزایش ضربان قلب و تنفس شود . داروهایی که با تلاش دانش پزشکی برای مقابله با بیماری ها تولید می شوند اگر بدون مشورت پزشک در ترکیب باهم مصرف شوند، گاهی به معجونی سمی و کشنده تبدیل خواهند شد. در این نوشتار کوتاه با ۴ دارو آشنا می شوید که تداخل یا استفاده همزمانشان سبب چنین نتیجه ای خواهد شد . بسیاری از افراد به ویژه سالمندان که به دلیل ابتلا به ناراحتی ها و بیماری های مختلف به چندین پزشک مراجعه می کنند و ناچار به مصرف داروهای متعدد هستند اگر پیش از مصرف داروهای تجویزی با پزشک مشورت نکرده و در مصرف صحیح آنها اهمال کنند ممکن است جان خود را به طور جدی به خطر بیاندازند چراکه تداخل دارویی پیامدهای خطرناکی دارد و گاهی اوقات حتی می تواند جان بیمار را تهدید کند . کارشناس بیماری های واگیردار در این رابطه می گوید : ،» لئونارد پائولوزی « دکتر بیماران باید از ترکیب های سمی احتمالی ناشی از مصرف همزمان برخی داروها آگاه باشند و پیش از مصرف همزمان چند دارو با پزشک مشورت کنند .

 سایت women’s Health در این مقاله به معرفی چهار نمونه از کشنده ترین انواع تداخلات دارویی پرداخته که به شرح زیر است : ترکیب داروهای افسردگی با مُسکن ها برخی داروهای افسردگی میزان ترشح ماده شیمیایی شادی زا موسوم به سروتونین را در مغز افزایش می دهند. همزمان نیز برخی مُسکن ها تاثیری مشابه دارند و در نتیجه افزایش شدید این ترکیب شیمیایی در مغز موجب آشفتگی و تشویش، بالا رفتن دمای بدن و افزایش ضربان قلب و تنفس می شود . ترکیب مُسکن ها با داروهای ضداضطراب هر دوی این داروها به عنوان ترکیبات کُندکننده عملکردهای بدن عمل می کنند که در مواقع احساس درد یا در هنگام اضطراب موجب آرامش فرد می شوند اما این داروها از آنجا که می توانند ضربان قلب و تنفس را نیز به شدت پایین بیاورند مصرف همزمان آنها ممکن است عواقب مرگباری داشته باشد . ترکیب داروهای کاهنده کلسترول با داروهای ضدقارچ که نوعی داروی ضدقارچ » فلوکونازول « افرادی که سابقه ابتلا به عفونت مخمر را داشته اند با داروی است آشنا هستند. همچنین استاتین ها از داروهای کاهنده کلسترول و جزو پرمصرف ترین انواع داروهای تجویزی در جهان هستند که در صورت مصرف همزمان با داروهای ضدقارچ به ضعف شدید ماهیچه ای یا آسیب کلیوی منجر می شوند . ترکیب سه گانه مُسکن ها با داروهای ضداضطراب و داروهای شل کننده عضلات پزشکان می دانند ترکیب این سه دارو کشنده است اما این امکان وجود دارد که برخی بیماران به دلیل مراجعه به پزشک های مختلف و تجویز همزمان این داروها، آنها را به طور ناخواسته و تصادفی با هم مصرف کنند که در این صورت جان خود را به طور جدی به خطر می اندازند . بنابراین، اطلاع رسانی صحیح و جامع به بیماران از طریق داروخانه ها، کلینیک ها و مطب پزشکان درباره خطرات احتمالی تداخل دارویی اقدامی ضروری برای پیشگیری از وقوع حوادث ناخواسته و پیامدهای مرگبار مصرف همزمان داروهایی است که قرار است ما را از عواقب ناخوشایند بیماری ها نجات دهند نه اینکه قاتل جانمان شوند !