اصول مراقبت تغذیه ای در معلولان فیزیکی

به طور کلی معلولیت ها دو نوع هستند:

۱) معلولیت فیزیکی

۲) معلولیت ذهنی.

فردی دارای معلولیت فیزیکی است که توانایی مراقبت یا انجام کارهای ضروری زندگی خود را به علت نقص عضو نداشته باشد و زندگی اجتماعی او دچار نقصان شده باشد. معلولیتهای فیزیکی از طیف وسیع و متنوعی برخوردار است که شامل موارد زیر است:

۱)فلج نیمه بدن

۲) فلج قسمت انتهایی بدن

۳) فلج کل بدن

۴) بیماری ام .اس

۵) التهاب مفاصل یا آرتریت روماتویید

۶) بیماری پارکینسون

۷) نابینایان

ناتوانیهای فیزیکی مشکلاتی را در امر تغذیه افراد به وجود می آورد، از جمله اینکه: ۱) ممکن است این افراد به دلیل ناراحتیهای روحی برای غذاخوردن تلاش کافی انجام ندهند. یا به دلیل مشکلات حرکتی برای تهیه مواد غذایی و مهیاکردن آن دچار مشکلات بسیاری شوند. ۲) ممکن است این افراد در مراکز خاصی نگهداری شوند و نارضایتی از غذای ارایه شده و ارتباط نامطلوب با مددکار اجتماعی و محیط سرو غذا به افسردگی و متعاقب آن بی اشتهایی آنان منجر شود که در نهایت به کاهش دریافت مواد غذایی و سرانجام سوءتغذیه منجر شود.

مشکلات تغذیه ای معلولان فیزیکی:

۱)سوءتغذیه: درجه و شدت سوءتغذیه باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد و مکملهای پرانرژی و مولتی ویتامین و مینرال برای درمان این گونه افراد درنظر گرفته شود.

۲)از دست دادن آب بدن: یک مشکل عمده معلولان از دست دادن آب بدن است که در اثر مایعات کافی دریافت نکردن یا بی میلی به نوشیدن یا نداشتن حس مطمئن در این اشخاص روی می دهد. علاوه بر آن، ممکن است این اشخاص به تنهایی قادر به نوشیدن نباشند که باید به طور عمده به آنها آب داد. زیرا دریافت مایعات به میزان کافی از عفونتهای ادراری و سنگهای کلیوی جلوگیری می کند.

۳)بی اشتهایی: بی اشتهایی می تواند در اثر افسردگی و جذاب نبودن غذا و یا به علت وجود زخم بستر که ناشی از نداشتن تحرک کافی است و ناتوانی ورزشی ایجاد شود. علاوه بر آن، یبوست که مشکل شایعی در میان معلولان فیزیکی است نیز می تواند به بی اشتهایی منجر شود.

۴)کمبود ویتامینها: در این بیماران استفاده همیشگی از غذاهای نرم و پرهیز از مصرف میوهها و سبزیهای تازه به کمبود ویتامینها، به ویژه ویتامین C منجر می شود.

۵)چاقی: در میان معلولان کنترل وزن بخش مهمی از مراقبتهای تغذیه ای را به خود اختصاص می دهد. زیرا ممکن است این افراد از یک سو به دلیل پرخوری و از سوی دیگر، به دلیل نداشتن تحرک کافی دچار چاقی شوند. از این رو رژیم غذایی باید با دقت تنظیم شود تا مواد مغذی مورد نیاز این افراد بدون دریافت کالری اضافی هر روز مورد مصرف آنان قرار گیرد.

۶)یبوست: اغلب اشخاص مبتلا به معلولیت فیزیکی به دلیل کاهش قدرت تحرک و کاهش توانایی عضلات دچار کاهش حرکات دودی روده ای و متعاقب آن اختلال در دفع و یبوست می شوند.

۷)مصرف مقادیر بالایی از داروهای ملین: این افراد اغلب به دلیل ابتلا به یبوست از مقادیر زیادی داروهای ملین استفاده می کنند که به اختلال در جذب مواد غذایی و در طولانی مدت به کمبود تغذیه ای منجر می شود. از طرف دیگر، به علت وابستگی به این داروها، حرکات طبیعی دودی روده کاهش پیدا کرده و یبوست دایمی پیدا می کنند و تنها با مصرف این داروها می توانند دفع مناسبی داشته باشند.

برای پیشگیری از یبوست رعایت نکات زیر ضروری است:

۱) دریافت فراوان مایعات به میزان دو تا سه لیتر در روز

۲)منظم کردن زمان دفع مدفوع: که در این حالت می توان برای تحریک عمل دفع از آب ولرم و ماساژ شکم استفاده کرد.

۳) استفاده از مقادیر کافی فیبر غذایی در برنامه رژیم روزانه

۴)استفاده از میوه هایی مانند میوه های دارای هسته چوبی مانند هلو، گیلاس و زردآلو و مصرف آب آلو در صبح ناشتا در درمان یبوست موثرند.