همه چیز درباره غلظت خون قسمت دوم

طب سنتی چه می گوید؟

گرچه به باور طب رایج، افزایش تعداد گلبول های قرمز خون می تواند نشانه غلیظ شدنش باشد، اما طب سنتی تعریف نسبتا متفاوتی از غلظت خون ارائه می دهد . دکتر قدیر محمدی، متخصص طب سنتی می گوید که این علم، مشکل غلظت خون را به شکل زیر توضیح می دهد :

سرم خون غلیظ شود … در طب رایج، می گویند اگر تعداد گلبول های خون در حجم به خصوصی از خون بیشتر باشد، فرد مبتلا به غلظت خون است و با بخش سرمی یا مایع کاری ندارند. اما در طب سنتی، اگر گلبول های خون کمتر شود، اما سرم خون غلیظ تر باشد، می گوییم غلظت خون وجود دارد. غلظت خون مشکل شایعی است که می تواند به علت های متفاوتی فرد را گرفتار خود کند .

دمای بدن شما هم بی تاثیر نیست

گاهی اوقات هم اگر دمای بدن از آن حد طبیعی که ۶۳ درجه است، پایین تر بیاید و سردتر شود، خون هم متراکم شده و غلیظ می شود. در این شرایط دمای بدن فرد می تواند بدون وجود عوامل زمینه ای دیگر، او را به مشکل غلظت خون دچار کند . درست مثل یخ و آب که یخ نسبت به آب غلیظ تر است چون ملکول های آن نسبت به هم در شرایط متراکم تری قرار دارند. اما آب رقیق است و ملکول هایش با فاصله بیشتری از هم هستند. یعنی هرچه دمای بدن پایین باشد و خون سردتر، گلبول های خون به هم چسبیده تر می شوند و در حجم به خصوصی از خون زیاد به نظر می آیند، ضمن اینکه ممکن است همین فرد دچار کم خونی باشد .

خون تیره همیشه غلیظ نیست

خونی که در سرخرگ ها جریان دارد، شفاف و قرمزرنگ است، اما خونی که در سیاهرگ ها وجود دارد، تیره رنگ است و اکسیژن کمی دارد. اکسیژن این خون در سیاهرگ مصرف شده، به بافت ها آمده و حین گردش، مقداری از فضولات گردش سلولی هم به آن اضافه شده و این خون به قلب و ریه برمی گردد تا دوباره اکسیژن بگیرد، بنابراین نمی توانیم بگوییم لزوما خونی که تیره است، غلیظ هم هست. به بیان دیگر، خون تیره، لزوما غلیظ نیست، ولی خون غلیظ به طور قطع تیره هست. ممکن است خون تیره داشته باشیم اما غلیظ هم نباشد. به همان دلیلی که اشاره شد ممکن است سلول ها به هم چسبیده باشند و به نظر بیاید خون تیره است، اما در واقع غلیظ نیست

چند توصیه

پزشکان بر این اعتقادند که با نوشیدن آب، غلظت خون در حد متعادل باقی می ماند و مشکلاتی چون لخته شدن خون به جهت غلظت خون که عاملی در بروز سکته قلبی است بروز نمی کند . به طورکلی میوه ها و سبزی ها به علت دارا بودن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، یک عمل حفاظتی در قبال افزایش غلظت خون و کاهش میزان فیبرینوژن ( پروتئینی که تبدیل به لخته خون می شود( و افزایش فشارخون دارند که از مهم ترین آنها جهت رفع غلظت خون می توان به آلبالو، لیموترش و موز جهت صاف کردن خون اشاره کرد

غلظت خون بالا چیست و عوارض آن کدام است؟

غلظت خون بالا پلی سیتمی یا (Polycythemia) بیماری ای است که در آن سلول های قرمز موجود در خون افزایش می یابند. افراد مبتلا به غلظت خون بالا سلول های قرمز خون یا هموگولوبین و یا هماتوکریت بیشتر از حد معمول در خون خود دارند. غلظت خون بالا می تواند ناشی از افزایش تعداد سلول های قرمز و یا کاهش پلاسمای خون باشد. غلظت خون بالا یا پلی سیتمی گاهی اوقات اریتروسیتوز نیز نامیده می شود .

علایم ابتلا به غلظت خون بالا چیست؟

ابتلا به غلظت خون بالا در خیلی از افراد کم علامت و یا حتی بدون علامت می باشد . چند علامت کلی وجود دارند که می توانند نشان دهنده ابتلای افراد به غلظت خون باشند :

• ضعف و خستگی
• سردرد
• خارش پوست
• کبودی
• درد مفاصل
• سرگیجه
• شکم درد

در پلی سیتمی ورا، سایر اختلالات خونی نیز معمول می باشد، بنابراین مشکلات خونریزی دهنده و یا لخته خون در این افراد ممکن است دیده شود. خارش پوست بعد از دوش گرفتن، بدلایل نامشخص در افراد مبتلا ممکن است دیده شود. درد مفاصل نیز در افراد مبتلا به غلظت خون اولیه شایع می باشد. قرمزی و حساسیت در کف دست ها و پاها نیز در این افراد دیده شده و به آن اریتروملالژیا می گویند .
علایم غلظت خون ثانویه می تواند نزدیک به بیماری های اساسی از قبیل بیماری های مزمن ریوی باشد. بنابراین تنگی نفس، سرفه مزمن، اختلال خواب، سرگیجه، ناتوانی در ورزش و خستگی در این بیماران احتمالا شایع می باشد .
اگر غلظت خون شما مرتبط با سرطان کلیه، سرطان کبد و یا تومورهای ترشح کننده اریتروپویتین باشد، علایم این مشکلات از قبیل کاهش وزن، درد شکم، احساس سیری و یا زردی نیز بهمراه ان باشد . در صورت خونریزی، مشکل در تنفس، تنگی نفس و یا علایم سکته مغزی، مراجعه به اورژانس و یا پزشک ضروری و واجب می باشد .

درمان غلظت خون بالا چگونه است؟

درمان غلظت خون بالا )پلی سیتمی( بسته به علت آن متفاوت می باشد. در پلی سیتمی ورا یا سایر سندرم های پلی سیتمی اولیه، گزینه های درمانی خاص تر می باشند . فصد خون (Phlebotomy) مهم ترین بخش درمان می باشد. هماکروتیت کم تر از ۵۴ در مردان و کم تر از ۵۵ در زنان هدف درمان با فصد خون می باشد . چندین داروی خاص در کنار فصد خون برای کاهش تولید غیرطبیعی سلول های خونی نیز استفاده می شود. اکثر این داروهای شیمی درمانی عوارض جانبی داشتنه و استفاده آنها محدود می باشد .
داروی هیدروکسی اوره (hydroxyurea) برای بیمارانیکه دچار غلظت خون اولیه بوده و در خطر بالاتری برای ابتلا به لخته خون هستند، استفاده می شود. بهترین شرایط استفاده از این دارو برای سن بالای ۳۶ سال، پلاکت خون بالای ۶٫۴ میلیون و خطرات بیماری های قلبی و عروقی می باشد . آسپرین و سایر داروهای ضدپلاکت ممکن است در افراد مبتلا به پلی سیتمی بمنظور کاهش خطرات لخته خون مفید می باشد، بجز زمانیکه بیمار دچار مشکلات خونریزی دهنده باشد . در افراد مبتلا به پلی سیتمی ثانویه، هدف درمان بیماری باعث غلظت خون می باشد. با درمان بیماری اصلی، پلی سیتمی ناشی از آن نیز بهبود می یابد .

عوارض ابتلا به غلظت خون بالا

عوارض پلی سیتمی ورا )غلظت خون اولیه( افزایش تعداد گلبول های قرمز و در نتیجه چسبناکی و غلظت خون می باشد. این چسبناکی و غلظت می تواند باعث افزایش خطر لخته خون، سکته قلبی، حمله قلبی و حتی مرگ شود. یکی دیگر از عارضه های غلظت خون اولیه، تبدیل آن به سرطان خون لوسمی، خونریزی شدید و لخته های خونی می باشد. از دیگر عوارض این بیماری اختلال عملکرد کلیه ها، سنگ کلیه و نقرس می باشد. یکی دیگر از عوارض کم خونی ناشی از نارسایی مغز استخوان می باشد .

چگونگی پیشگیری از غلظت خون

غلظت خون ثانویه ناشی از سیگار کشیدن شدید و یا قرار گرفتن در برابر مونواکسید کربن با کاهش قرار گرفتن در برابر این گاز ها و ترک سیگار ممکن می باشد . کنترل فشار خون بالا و دیابت می تواند بشکل بالقوه خطر پلی سیتمی را کاهش دهد. بااینحال غلظت خون اولیه و پلی سیتمی مادرزادی قابل پیشگیری نیست .