سرگیجه و آتاکسی

سرگیجه

– انواع آن:

سرگیجه محیطی (یعنی ضایعه در گوش داخلی یا عصب ۸ است): سرگیجه شدید (همراه با استفراغ) و متناوب، همیشه همراه با نیستاگموس (نیستاگموس یک جهته و غیر عمودی است. جهت نیستاگموس به سمت سالم است. نیستاگموس با نگاه به سمت سالم تشدید می یابد)، همراه با عدم تعادل (جهت آتاکسی به سمت ضایعه است) و گاها همراه با علایم شنوایی (وزوز گوش، کاهش شنوایی) است

– مثال های مهم آن:

۱) سرگیجه وضعیتی خوش خیم: علت آن کانالولیتیاز (سنگ در مجاری نیم دایره ای) است. حملات سرگیجه کوتاه مدت (در حد ثانیه یا دقیقه) است. سرگیجه با تغییر وضعیت سر تشدید می یابد (خوابیدن به پهلوی سمت مبتلا). تشخیص با تست hall pike است (حین تست، نیستاگموس تاخیری ایجاد می شود که کم کم بر طرف می شود. با چند بار انجام تست دیگر نیستاگموس ایجاد نمی شود). تست کالریک و ادیومتری نرمال است. درمان با مانور epley و علامت درمانی (با آنتی هیستامین مثل پرومتازین یا دیمن هیدرینات) است.
۲) نوریت وستیبولر (وستیبولوپاتی محیطی حاد یا لابیرنتیت حاد): علایم به صورت سرگیجه، تهوع/استفراغ و اختلال تعادل با شروع حاد است (افت شنوایی و وزوز گوش وجود ندارد). تست کالریک مختل و ادیومتری نرمال است. درمان با کورتون است.
۳) بیماری منیر: علت آن هیدروپس اندولنف است. تریاد آن سرگیجه، وزوز گوش و افت شنوایی حسی-عصبی است. در مردان شایع تر است. تست کالریک و ادیومتری مختل است. درمان با دیورتیک است.

* سرگیجه مرکزی (یعنی ضایعه در ساقه مغز است): سرگیجه خفیف و مداوم، گاها همراه با نیستاگموس (نیستاگموس می تواند عمودی و چند جهته باشد. جهت نیستاگموس به سمت ضایعه است)، همراه با عدم تعادل (جهت آتاکسی به سمت ضایعه است) و همراه با علایم فوکال عصبی (درگیری اعصاب کرانیال مثل اختلال بلع/تکلم/gaze چشم ها) است.

– مثال های مهم آن:

۱) سندرم والنبرگ: علت آن آسیب لترال مدولا (به علت آسیب شریان ورتبرال) است. علایم آن سرگیجه، سندرم هورنر همان سمت، کاهش حس صورت همان سمت، کاهش حس عمقی (ارتعاش و موقعیت) همان سمت و کاهش حس درد و حرارت سمت مقابل است.
۲) نورینوم آکوستیک: تومور زاویه سربلوپونتاین(CPA) است. علایم آن شروع تدریجی افت شنوایی/وزوز گوش/عدم تعادل یک طرفه و سرگیجه است. گاها درگیری عصب ۷ و ۵ دارند. تشخیص با MRI+Gad است.

آتاکسی

– انواع آن:

* آتاکسی وستیبولر: علت آن آسیب گوش داخلی است. نیستاگموس (جهت نیستاگموس به سمت سالم و جهت آتاکسی به سمت ضایعه است) و سرگیجه دارند. تست رومبرگ گاها مثبت است (در حالت پاهای به هم چسبیده، با بستن چشم ها، بیمار تعادل ندارد).
* آتاکسی مخچه ای: گاها سرگیجه/نیستاگموس/اختلال تکلم دارند. آتاکسی اندام دارند. بیمار قادر به ایستادن نیست (چه با چشم باز چه بسته)
* آتاکسی حسی: علت آن آسیب ستون خلفی نخاع (مثلا در اثر کمبود B12) است. سرگیجه، نیستاگموس و اختلال تکلم ندارند. کاهش حس عمقی/هیپورفلکسی آشیل/Steppage gait دارند. تست رومبرگ مختل است.